Περιπτώσεις μελέτης: Σταφύλι/Κρασί

Περιπτώσεις μελέτης: Σταφύλι/Κρασί2019-01-25T17:53:51+00:00

Το κρασί είναι αναμφισβήτητα ένα από τα πιο αντιπροσωπευτικά συστατικά της μεσογειακής πολιτιστικής κληρονομιάς που σχετίζεται με τα τρόφιμα. Εδώ και αιώνες υπήρξε το αγαπημένο ποτό που συνοδεύει τα γεύματα των μεσογειακών λαών, πολύ πριν ακόμη γεννηθεί η έννοια της μεσογειακής διατροφής. Σήμερα, το κρασί παράγεται σε όλο τον πλανήτη, αλλά η Ευρώπη εξακολουθεί να διατηρεί τον παραδοσιακά ηγετικό της ρόλο στην οινοπαραγωγή – αντιπροσωπεύοντας περίπου το 60% της παγκόσμιας παραγωγής – με την Ιταλία, τη Γαλλία και την Ισπανία να αποτελούν τις κυριότερους παραγωγούς οίνου.

Το Vitis vinifera είναι το είδος στο οποίο ανήκουν όλες σχεδόν οι εκατοντάδες διαφορετικές ποικιλίες αμπέλου που χρησιμοποιούνται για να παραχθεί κρασί. Οι ποικιλίες σταφυλιών (στις γνωστές ονομασίες περιλαμβάνονται οι Cabernet Sauvignon, Sangiovese, Tempranillo, Touriga Nacional, Assyrtiko, κ.λπ.) διαφέρουν μεταξύ τους σε χαρακτηριστικά που κυμαίνονται από το μέγεθος και το χρώμα έως την ανθεκτικότητα στις ασθένειες και τον χρόνο ωρίμανσης. Οι διαφορές αυτές, ωστόσο δεν αποτελούν τους μόνους παράγοντες που καθορίζουν την ποιότητα του κρασιού. Η τελευταία εξαρτάται από την ποιότητα των σταφυλιών, η οποία με τη σειρά της επηρεάζεται από πολλες και διαφορετικές πτυχές όπως ο τύπος και η χημεία του εδάφους, ο χρόνος συγκομιδής, η μέθοδος κλαδέματος, το υψόμετρο και το σχήμα του αμπελώνα και η τοπική καλλιέργεια ζύμης. Ο συνδυασμός των παραγόντων αυτών – καθώς και άλλων – επιπτώσεων που αναφέρονται συνήθως ως terroir,οδηγούν σε έντονες διαφορές μεταξύ των κρασιών, καθώς επηρεάζουν σε μεγάλο βαθμό τη διαδικασία τοσο της ζύμωσης όσο και της γήρανσης.

Αναμφίβολα το πιο σημαντικό συστατικό του terroir – αυτό με τον ισχυρότερο αντίκτυπο στην ποιότητα του οίνου, για κάθε δεδομένη ποικιλία αμπέλου – είναι το κλίμα. Πράγματι, το κλίμα επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη σύνθεση των ώριμων σταφυλιών. Σημαντικοί παράγοντες που έχουν ως αποτέλεσμα τη διαφοροποίηση μεταξύ των σταφυλιών από διαφορετικές περιοχές είναι η έκθεση στον ήλιο, η διαφορά θερμοκρασίας μεταξύ της νύχτας και της ημέρας και, κυρίως, η ποσότητα θερμότητας που λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της καλλιεργητικής περιόδου καθώς και τα ποσά και τα εποχικά πρότυπα βροχόπτωσης.
Μεταβάλλοντας τα όρια των κλιματικών ζωνών και αυξάνοντας τη μεταβλητότητα από έτος σε έτος, η κλιματική αλλαγή δημιουργεί ανισορροπίες στην παγκόσμια παραγωγή οίνου, με αποτέλεσμα τόσο την απώλεια βιωσιμότητας σε ορισμένες περιοχές όσο και την αύξηση της βιωσιμότητας σε άλλες. Ένα τέτοιο παράδειγμα είναι η πρόσφατη επέκταση της παραγωγής οίνου στο Ηνωμένο Βασίλειο και τη Δανία, περιοχές όπου προηγουμένως το κλίμα ήταν σχετικά αφιλόξενο για την καλλιέργεια οινοποιήσιμων σταφυλιών. Ωστόσο, ακόμη και πριν από την επιβεβαιωση των ακραίων αυτών καταστάσεων, η κλιματική αλλαγή έχει σοβαρές επιπτώσεις στην οργανοληπτική έκφραση των οίνων, την γεύση τους, αλλάζοντας την τυπική αντίληψη από μια δεδομένη περιοχή και, ως εκ τούτου, αποξενώνοντας τους προτιμουντες καταναλωτές, με σημαντικό αντίκτυπο στην τοπική και επιχειρηματική οικονομία.

Το MED-GOLD θα αναπτύξει κλιματικές υπηρεσίες που θα παρέχουν μακροπρόθεσμες – δεκαετείς – προβλέψεις των κυριότερων κλιματολογικών παραγόντων, επιτρέποντας την πρόβλεψη των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής. Οι υπηρεσίες αυτές θα βοηθήσουν τους οινοπαραγωγούς στη διαχείριση κινδύνου στο πλαίσιο των μεσοπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιχειρηματικών στρατηγικών τους. Επιπλέον, παρέχοντας εποχικές προβλέψεις σε διαφορετικές χωρικές και χρονικές κλίμακες, το MED-GOLD θα βοηθήσει τους παραγωγούς να χειριστούν αποτελεσματικότερα την προστασία των αμπελώνων από ασθένειες και παράσιτα, αυξάνοντας τα καθαρά τους κέρδη (κατώτατη γραμμή).

Ερωτήματα στα οποία θα απαντήσει το MED-GOLD

Εποχική Κλίμακα

Μακροχρόνια Κλίμακα

This project has received funding from the European Union's Horizon 2020 Research and Innovation programme under Grant agreement No. 776467