Περιπτώσεις μελέτης: Ελιά / Ελαιόλαδο

Περιπτώσεις μελέτης: Ελιά / Ελαιόλαδο2019-01-25T17:52:35+00:00

Η Olea europaea, ή ελιά, αποτελεί για χιλιετίες μέρος του μεσογειακού τοπίου, σε σημείο που το σχήμα αυτού του αειθαλούς δέντρου να γίνει σύμβολο της μεσογειακής βλάστησης. Επιπλέον, ίσως τίποτα δεν προσδιορίζει περισσότερο την έννοια της μεσογειακής διατροφής από αυτό που επιτυγχάνεται πιέζοντας τον καρπό της, δηλαδή το ελαιόλαδο. Το προϊόν αυτό είναι τόσο βαθιά ριζωμένο στην κουλτούρα της περιοχής, όπου οι αρχαιολογικές ενδείξεις δείχνουν ότι η χρήση του ήταν ήδη κοινή στην αρχαία ελληνική και ρωμαϊκή κουζίνα, και οι αποδείξεις για την παραγωγή του στο νησί της Κρήτης χρονολογούνται ήδη από το 4000 π.Χ.

Σήμερα, αν και το ελαιόλαδο διατηρεί τη μείζονα σημασία του στο μεσογειακό σύστημα διατροφής, έχει ξεπεράσει τα όρια της περιοχής και έχει γίνει ένα παγκόσμιο προϊόν υψηλής αξίας. Αυτό αποδεικνύεται από την παγκόσμια επέκταση των περιοχών που προορίζονται για την καλλιέργεια της ελιάς, η οποία, ως καλλιέργεια καρπού, είναι δεύτερη μόνο με εκείνες του φοινικέλαιου και της καρύδας. Ωστόσο, οι δέκα χώρες με την μεγαλύτερη παραγωγή ελαιολάδου βρίσκονται στην περιοχή της Μεσογείου και παράγουν περίπου το 95% του καρπού ελιάς στον κόσμο.
Αυτό οφείλεται στις ιδιαιτερότητες του κλίματος και του εδάφους της περιοχής, οι οποίες ταιριάζουν με τη ‘απαίτηση’ των ελαιόδεντρων για ζεστό καιρό, εκτεταμένη έκθεση στον ήλιο και ελαφρά και ασβεστολιθικά εδάφη.
Συγκεκριμένα, οι συνθήκες αυτές συναντώνται σε μεγάλο βαθμό στις παράκτιες περιοχές της Ισπανίας, της Ελλάδας και της Ιταλίας, δηλ στις χώρες των οποίων η διατροφή βασίζεται στη μεσογειακή διατροφή περισσότερο από όλες τις άλλες χώρες του κόσμου, και – όχι τυχαία – είναι μακράν οι μεγαλύτεροι παραγωγοί ελαιολάδου στον κόσμο, μαζί με την Τουρκία.

Η διατήρηση της παγκόσμιας ηγετικής θέσης της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην παραγωγή ελαιολάδου έχει μεγάλη οικονομική και πολιτιστική σημασία, θα μπορούσε όμως να καταστεί δύσκολη υπόθεση στο εγγύς μέλλον, λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και της εξάπλωσης παρασίτων όπως η μύγα του καρπού της ελιάς. Για παράδειγμα, όσον αφορά το τελευταίο, στις περισσότερες περιοχές παραγωγής της Olea europaea η μύγα καρπού του Bactrocera oleae ελαιοδέντρου θεωρείται σημαντική βιοτική απειλή για τις καλλιέργειες.

Με σκοπό να αντιμετωπίσει τις μελλοντικές προκλήσεις, το MED-GOLD θα παρέχει μια κλιματική υπηρεσία που θα προβλέπει τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής και θα είναι επιπλέον σε θέση να προγνώσει την επίδραση των παρασίτων και την παραγωγή ελιάς σε μελλοντικές καμπάνιες-εκστρατείες. Επιπλέον, τα εργαλεία που θα αναπτυχθούν θα στηρίξουν τη λήψη αποφάσεων και τη συνολική στρατηγική για μεγάλα χρονικά διαστήματα, οδηγώντας τελικά σε αυξημένες αποδόσεις και τελικά σε προϊόντα υψηλότερης ποιότητας.

Ερωτήματα στα οποία θα απαντήσει το MED-GOLD

Εποχική Κλίμακα

Μακροχρόνια Κλίμακα

This project has received funding from the European Union's Horizon 2020 Research and Innovation programme under Grant agreement No. 776467